Let op: De workshops worden niet vooraf ingedeeld, en er zijn wel beperkte plaatsen beschikbaar. U kunt ter plaatse een keuze maken.
Workshops Ronde 1
Werken met positieve schema’s in schematherapie bij ouderen en volwassen
Sprekers: dr. Machteld Ouwens, dr. Duygu Yakin, drs. Loes van Donzel, drs. Anne-Marie Claassen, en drs. Jenny Broersen
Vroege adaptieve schema’s (early adaptive schemas) of positieve schema’s komen de laatste jaren steeds meer onder de aandacht als aanvulling op reguliere schematherapie. Deze schema's ontwikkelen zich wanneer mensen opgroeien en zich ontwikkelen in een omgeving waar hun emotionele kernbehoeften voldoende worden vervuld door primaire verzorgers. In de workshop wordt verduidelijkt wat positieve schema’s zijn en wordt ingegaan op recente ontwikkelingen, zoals de Nederlandstalige Young Positive Schema Questionnaire (YPSQ-NL) en de eerste studies waarin positieve schema’s zijn geïntegreerd in schematherapie met volwassenen en ouderen. Er wordt praktisch geoefend met enkele technieken en de sessie wordt afgesloten met een Q&A.
Exposure bij ouderen met angststoornissen – don’t forget it!
Spreker: prof. dr. Gert-Jan Hendriks
Exposure staat centraal bij cognitieve gedragstherapie (CGT) voor angst- en angst-gerelateerde stoornissen (obsessieve-compulsieve stoornis, posttraumatische stressstoornis). Deze stoornissen zijn ook op oudere leeftijd de meest voorkomende psychische stoornissen. Echter, ouderen met deze stoornissen worden vaak niet behandeld. In deze workshop wordt besproken welke factoren aanleiding geven voor deze onderbehandeling van ouderen, wordt een update gegeven van CGT bij ouderen met angst- en angst-gerelateerde stoornissen en worden, aan de hand van casuïstiek, een aantal handvatten aangereikt voor de dagelijkse klinische praktijk. Daarnaast wordt er aan de hand van casuïstiek-vignetten geoefend.
‘Als psychotherapie of farmacotherapie niet is geïndiceerd biedt CoMBI hoop’
Sprekers: prof. dr. Bas van Alphen en Saskia Bollen, MSc
Complex gedrag, zoals claimend of agressief gedrag, is veelal contextueel bepaald, waarbij persoonlijkheidskenmerken een rol spelen bij het in stand houden of verergeren van dit gedrag. Het Cognitive Model for Behavioral Interventions (CoMBI) biedt zorgteams een methodiek om kernbehoeften, zoals veiligheid, bewondering of autonomie, te herkennen en gerichte interventies te ontwikkelen. CoMBI is effectief bij ouderen met cognitieve stoornissen en wordt momenteel onderzocht bij ernstige psychische aandoeningen (EPA). In deze workshop wordt, aan de hand van casuïstiek, geleerd hoe CoMBI handvatten biedt voor het begrijpen en aanpakken van complex gedrag door de focus te leggen op onderliggende persoonlijkheidskenmerken en kernbehoeften.
Wat als pillen en praten niet helpt: Ouderen en ECT. To shock or not to shock?
Spreker: dr. Didi Rhebergen 
Ook hier spelen vooroordelen een rol: kan het oudere brein wel ECT aan? Word je niet dement? Krijg je geen CVA? Heeft behandelen nog wel zin? Werkt ECT niet minder bij ouderen?

Hoe herken je depressies bij ouderen, en welke depressies hebben het meest baat bij ECT?
Vrouwen en een late diagnose autisme
Sprekers: Ileen Verbeek, MSc, LLM, drs. Rosalien Wilting en dr. Els M.A. Blijd-Hoogewys 
 Lang werd gedacht dat autisme vaker bij mannen voorkomt dan bij vrouwen. Dit was ook terug te zien bij de GGZ. Inmiddels is er een toename van oudere vrouwen met autisme bij de GGZ. Echter, zoals bekend is, is er sprake van onderdetectie en onderbehandeling van ouderen met psychische problemen, vooral bij oudere vrouwen met neurobiologische ontwikkelingsstoornissen. In deze workshop wordt duidelijk gemaakt waardoor autisme bij vrouwen minder herkend wordt. Daarnaast wordt besproken wat ervoor zorgt dat gecamoufleerd autisme op latere leeftijd toch gaat opvallen. Aan de hand van fragmenten wordt het woord gegeven aan vrouwen met een late diagnose autisme en wordt getoond hoe autisme bij oudere vrouwen eruitziet. Middels casuïstiek, zowel een casus in de GGZ als een casus binnen de VVT-sector, wordt de impact van een late diagnose belicht en wordt stilgestaan bij enkele behandelmogelijkheden.
Workshops Ronde 2
ACT bij kwetsbare ouderen
Sprekers: prof. dr. Richard Oude Voshaar, MD, PhD en dr. Denise Hanssen, PhD
Frailty wordt gekenmerkt door functionele achteruitgang van meerdere fysiologische systemen, wat leidt tot een slechte resolutie van homeostase na een stressor, ongeacht of dit een fysieke (bijv. heupfractuur, longontsteking) of sociale stressor (bijv. verlies van een partner) is. Vanwege het geleidelijke ontstaan en progressie van frailty, kampen veel ouderen jarenlang met een verminderde kwaliteit van leven. Deze geleidelijke overgang van fitheid naar kwetsbaarheid gaat vaak gepaard met disfunctionele cognities en een verlaagd welbevinden. In deze workshop wordt ingegaan op de wederzijdse beïnvloeding van frailty en affectieve stoornissen. Daarnaast wordt een Acceptance and Commitment Therapy (ACT) protocol gepresenteerd om het welbevinden van kwetsbare ouderen te verbeteren.
VERS Senioren: behandeling van emotieregulatieproblematiek bij ouderen
Sprekers: drs. Erol Ekiz, Gonda de Bruijn en Nico van der Berg
De VERS (Vaardigheidstraining EmotieRegulatieStoornis) is een behandelvorm voor cliënten die problemen ervaren in het reguleren van emoties. Deze behandelvorm wordt sinds 1998 in Nederland toegepast, voornamelijk bij adolescenten en jongere volwassenen. Recent is het behandelprotocol aangepast voor ouderen. De VERS-Senioren bestaat uit 21 wekelijkse groepsbijeenkomsten, eens per twee weken individuele coaching en twee steungroepbijeenkomsten.

Tijdens de behandeling leren cliënten emotievaardigheden aan en wordt er gefocust op gedragsvaardigheden om beter met oplopende spanningen om te kunnen gaan. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt de VERS-Senioren goed toepasbaar bij ouderen en is het behandelprogramma geassocieerd met een afname van klachten en een toename van emotieregulatie- en interpersoonlijke vaardigheden.
Workshop ADHD bij Ouderen
Sprekers: Jolien Diekhorst, Msc, drs. Tilly Cordia en dr. Helene Andrea
In deze workshop wordt er eerst een korte schets gegeven van de maatschappelijke vragen rondom ADHD bij ouderen. Daarna volgt een overzicht van het ADHD-onderzoek bij ouderen dat plaatsvindt binnen GGZ Breburg. De ADHD-behandeling, zoals die binnen PersonaCura wordt vormgegeven, wordt besproken. Tot slot worden samen met de deelnemers een aantal casussen besproken, waarbij gekeken wordt naar diagnostiek, comorbiditeit en psychotherapeutische en medicamenteuze behandelopties bij ouderen met ADHD.
GIT-PD doorheen de levensloop
Sprekers: dr. Machteld Ouwens, drs. Ellen Willemsen, Michelle van Eijk, MSc, prof. dr. Joost Hutsebaut
De Guideline-Informed Treatment for Personality Disorders (GIT-PD) biedt een common-factors behandelkader waarmee de reguliere zorg voor mensen met een persoonlijkheidsstoornis verbeterd kan worden, waardoor goede zorg toegankelijker wordt voor meer mensen. De afgelopen jaren zijn er verschillende pilotprojecten geweest om GIT-PD aan te passen aan de verschillende levensfasen, met specifieke adaptaties voor jeugd en voor ouderen. In deze workshop worden deze aanpassingen besproken vanuit een levensloopperspectief en wordt de bruikbaarheid van GIT-PD voor uiteenlopende doelgroepen geïllustreerd.
Systeempsychotherapie bij senioren
Sprekers: Luc Van de Ven en dr. Lies Van Assche
Gesprekken met de familie vormen een essentieel onderdeel van het werk van de klinisch ouderenpsycholoog. De meest gespecialiseerde vormen van deze gesprekken zijn partnerrelatietherapie en familietherapie. In deze workshop wordt er aandacht besteed aan de specifieke uitdagingen van het werken met ouderen, met name op het essentiële domein van het creëren van een therapeutisch contact. Aandachtspunten en valkuilen worden besproken. Daarnaast worden de belangrijkste thema’s en doelstellingen van deze therapieën behandeld.
Tilburg University
Warandelaan 2
5037 AB Tilburg
Instagram   Facebook   Twitter   Linkedin